روزنامه ابتکار
1397/01/29
علیرضا صدقی تجمیع ناممکن‌ها!
این روزها از گوشه و کنار زمین سیاست در ایران زمزمه‌هایی حاکی از احتمال حضور کاندیدایی با سابقه نظامی‌گری در انتخابات ریاست جمهوری 1400 به گوش می‌رسد.برخی از عناصر پیاده نظام جریان «اقتدار» بدون ملاحظه‌های مرسوم و معمول، با دستاویز قرار دادن بعضی نارسایی‌ها، در کوس «ناکارآمدی دولت» می‌دمند و از لزوم به قدرت رسیدن یک «نظامی کارآمد» در بدنه اجرایی کشور می‌گویند.
این گروه بدون توجه به زمینه‌ها و پیشینه پیدایش مشکلات و مسائل موجود، مسئولیت تمام موارد ناخوشایند را بر عهده دولت مستقر می‌خوانند و تمام کاستی‌ها را ناشی از سیاست‌های خطا و مسیر پراشتباه دولتمردان می‌شمارند. تکیه بر «نقد وضعیت موجود» ـ آن هم به شیوه‌ای «غیراخلاقی» و «غیراصولی» ـ میراث نامیمون «احمدی‌نژادیسم» و روش پروپاگاندای عمومی اوست. پیاده نظام جریان «اقتدار» هم با درس‌آموزی از توفیق‌های فراوان فرقه «احمدی‌نژاد» در سپهر سیاستِ ایران، همان شیوه را در پیش گرفته و تلاش می‌کند تا همه مشکلات جامعه بشری را هم متاثر از سیاست‌های ناکارآمد دولت فعلی معرفی کند.
در سوی دیگر ماجرا، تئوریسین‌ها و نخبگان این جریان وجود دارند که با روشی حساب‌شده و «شبه‌علمی» سعی در «تئوری‌سازی» به منظور القاء مفهوم «لزوم حضور یک نظامی در راس دولت» دارند. آنها با بهره‌گیری از شیوه‌ای بدیع در ادبیات سیاسی ایران ماهیت «اقتدار» حاکمیت را به بقای یک جریان خاص گره زده و بی‌محابا اعلام می‌کنند این روزها حاکمیت «فاقد اقتدار» لازم برای پیشبرد امور است. این ادبیات و سعی در جعل مفاهیمی از این دست نشان می‌دهد که حداقل عزم جریانی در درون حاکمیت برای به قدرت رساندن یک چهره «نظامی» یا «شبه‌نظامی» در انتخابات 1400 عزم شده است.
اما اینکه این جریان چطور به این جمع‌بندی رسیده و اصل و بن‌مایه چنین کنش خطرخیزی را مبتنی بر کدام مدل‌های «تجربه‌شده تاریخی» استوار کرده، از اهتمام آنها نسبت به این مسئله بسیار مهمتر است. از آخرین نمونه کلاسیک کودتای نظامی به مفهوم تام و تمام آن، نزدیک به یکصد سال می‌گذرد. کودتای سوم اسفند 1299 ـ کودتای رضاخانی ـ یک تجربه تاریخی تمام‌عیار از به قدرت رسیدن یک نظامی در ایران محسوب میشود. هر چند امکان بازآفرینی چنین کودتایی در عرصه سیاست جمهوری اسلامی به هیچ‌وجه وجود ندارد و به نظر نمی‌رسد که هیچ یک از طرفین منازعه به دنبال پی افکندن کودتا باشند، اما توجه به ایجاد زمینه‌های مشابه میان این دو مقطع تاریخی یک ضرورت بایسته است. بسیاری از تاریخ‌پژوهان به نقل از تاریخ‌نگاران گفته‌اند، بروز ناآرامی‌های متعدد در آخرین دولت‌های مشروطه، نتیجه تحریک یا دخالت مستقیم عناصر کودتا بوده است. به بیان دیگر «سردار سپه» با ایجاد ناامنی در کشور سعی بر «ناکارآمد» نشان دادن دولت در ایجاد امنیت، ثبات و اهتمام آن نسبت به امور ملت داشت. نتیجه چنین رفتار سیاسی در حوزه اجرا، موجب شد تا زمینه‌های اجتماعی لازم برای «پذیرش کودتا» در میان آحاد جامعه فراهم آید. در حقیقت «کودتای رضاخانی» پیش از وقوع به پیروزی رسیده بود. چرا که مردم از به قدرت رسیدن دولت‌های ناتوان به ستوه آمده بودند و حضور این «قزاق چکمه‌پوش» را چون روزنه امید می‌انگاشتند.
از قضا وضعیت مشابه دیگری در ترکیه هم به وجود آمد. کودتای سرهنگ‌ها در 12 سپتامبر 1980 نیز موردی مشابه با وضعیت اواخر مشروطه در ایران داشت. جریان‌های چپ‌گرا و راست‌های ناسیونالیست، آنچنان بر سر تصاحب قدرت به جان هم افتاده بودند که حتی توان معرفی یک نخست وزیر را نداشتند. ناآرامی، ناامنی، عدم ثبات اقتصادی، تورم لجام‌گسیخته و ... همه‌وهمه موجب شده بود تا مردم ترکیه برای سرهنگ‌ها فرش قرمز پهن کنند.
در ایران امروز هم به نظر می‌رسد جریان «اقتدار» سعی دارد تا با تجربه‌آموزی از مولفه‌ها و کارکردهای اجتماعی نمونه‌هایی از این دست، زمینه را برای به قدرت رسیدن یک «گروه نظامی» فراهم آورد. پیاده نظام و تئورسین‌های این عده در تلاشند تا دولت را بیش از آنچه هست، «ناتوان» و «ناایمن» معرفی کنند. دولتی که دومین و آخرین دوره خود را پشت سر می‌گذارد و به طور طبیعی و معمول شرایط برای منتقدان دولت در انتخابات 1400 به مراتب بهتر خواهد بود.
جریان «اقتدار» که ناکارآمدی خود را در بسیج اجتماعی ـ انتخاباتی به وضوح درک کرده، در پی تغییر زمین بازی انتخابات از حوزه «سیاسی» به حوزه «امنیتی» است. لذا استفاده مجدد از چهره‌های نظامی را در دستور کار قرار داده است.
اما طراحان و برنامه‌ریزان چنین نقش و نقشه‌ای در سپهر سیاست ایران، از ظرفیت‌های «نهادهای مدنی»، «جمعیت دانشگاهی» و «توانمندی‌های شبکه‌های مجازی ـ رسانه‌ای» در جامعه غافلند. تردیدی نیست که بخش قابل توجهی از جامعه ایران هرگز و هرگز «تجمیع قدرت نظامی و قدرت سیاسی» با یکدیگر را برنمی‌تابند و در برابر آن واکنش نشان می‌دهند. در حقیقت «شرایط زیست» و «اقلیم ذهن» جامعه مدنی ایران اجازه چنین تصمیمی را نخواهد داد و «هزینه حداکثری» را متوجه طراحان آن خواهد کرد.
سایر اخبار این روزنامه
روحانی در گفت‌وگوی تلفنی با اردوغان:
حمله به سوریه بدعتی بسیار زشت در روابط بین الملل است
سه هفته مانده به ضرب‌الاجل آمریکا، وزرای خارجه اروپا از وضع تحریم‌های جدید علیه ایران امتناع کردند
جدل کلامی وزیر بهداشت با قاضی‌پور و محجوب در مجلس
شما بنده را به چاه انداختید!
علیرضا صدقی
تجمیع ناممکن‌ها!
«ابتکار» در گفت وگو با اعضای کمیسیون امنیت ملی آینده برجام را بررسی کرد
شطرنج برجام در انتظار حرکت آمریکا
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از صدورمجوز استفاده از فاینانس برای احیای دریاچه خبر داد
قائم‌مقام نمایشگاه کتاب خبر داد
آغاز ثبت نام بن کتاب دانشجویی از ۳۰ فروردین
در جلسه هم اندیشی مدیران رسانه با نمایندگان مجلس بررسی شد
اولویت های بهارستان برای دنیای رسانه
ظریف در اجلاس وزرای خارجه کشورهای عضو اکو:
متعهد به ایجاد یک منطقه اکو قدرتمند و مرفه هستیم
به بهانه 29فروردین «روز ارتش » ، خانواده‌های ارتشی از قوانین، دلهره‌ها و زندگی خاص‌شان گفتند
جهانگیری در دیدار نمایندگان مردم استان خراسان رضوی در مجلس:
عزم جمعی و وفاق ملی زمینه ساز حل مشکلات کشور است
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم:
آنقدر روحانی در قم داریم که می‌توانند یک قاره را اداره کنند
حمایت ازکالای ایرنی، نقشه راه سال1397
